Deprem, doğal afet, terör, boşanma, ölüm gibi pek çok olumsuz olayların sonucunda fiziksel veya psikolojik sağlığımızın tehdit edilmesi sonucunda travma oluşur. Travmalar aniden oluşan, kişinin hiç beklemediği anda meydana gelen olaylardır, bu nedenle hazırlıklı olmak mümkün değildir. Travmatik olayı yaşamak kadar tanık olmak da etki yaratmaktadır. Genellikle çocuklar, yaşanan travmatik olaylara nasıl tepki vereceklerini bilemezler. Çünkü çocuklar daha önce böyle bir deneyim yaşamamıştır ve bu duruma özgü davranış kalıbı yoktur. Travmatik deneyim yaşamasa da,ikincil olarak gözlemlemiş veya duymuş olabilirler ancak yine de nasıl davranacaklarını bilemeyebilirler. Çoğunlukla ebeveynlerini gözlemleyerek, onların tepkilerini taklit ederek davranış kalıbı geliştirirler. Bu noktada ebeveynlerin tutumları çok önemlidir.
Peki travmanın çocuklarda yansıması nasıldır? Genellikle travmatik olaylardan sonra çocuklarda, anne/babaya yapışma, uyku problemleri kabus görme veya uyuyamama, daha küçük yaşlarda geliştirdikleri alışkanlıklara dönerek kendilerini güvende hissetmek için parmak emme davranışı, iştah kesilmesi, sessizleşme, içine kapanma, kimseyle konuşmak istememe ve alt ıslatma gibi davranışlar görülebilmektedir. Bu davranışlar, çocuğun psikolojik olarak etkilendiği travmatik olaylara karşı verdiği mücadelenin işaretleridir. Travmatik olayın etkisine bağlı olarak çocuk bu durumu aşamaz ve bu davranışları gösterir.
Ebeveynler bu davranışları görmeli, anlamalı ve çocuğa ona göre yaklaşmalıdır. Çocukları güvende hissettirmek, yapılması gereken en önemli müdahaledir. Çocuğun tepkilerinin normal olduğu, yaşanan olayın anormal olduğu ifade edilmelidir. Çocuğu dinlemek, onunla konuşmak önemlidir. Dürüst bir şekilde ancak çocuğun yaşına uygun olarak bilgi verilmedir. Haber, tv, sosyal medya gibi bilgi akışının hızlı olduğu ve görüntülerin açıkça olabileceği ortamlardan uzak tutulması önemlidir.
Psikolog Aslı Keskin
WhatsApp'dan Bize Yazın